شرح حال سید بن طاوس و اهميّت كتاب لهوف

شرح حال ابن طاوس و اهميّت كتاب لهوف علي بن موسي بن جعفر معروف به ابن طاوس  در سال 589 ه‍ق در شهر دانشمند خيز و عالم پرور حلّه  چشم به جهان گشود. ابن طاوس در آن شهر علم و اجتهاد رشد يافت و از محضر پدر بزرگوارش بهره كافي برد و همانطور كه خود مي گويد: پدر و نيز جدّ وي ورّام  بيشترين نفوذ را بر وي در سالهاي رشدش داشته اند و به او فضيلت ، تقوي و تواضع را ياد داده اند. علماي ديگري كه ابن طاوس در نزد آنان درس خوانده عبارتند از: ابوالحسن علي بن يحيي الخيّاط حلّي ، حسين بن احمد السّوراوي ، تاج الدين حسن بن علي الدربي ، نجيب الدين محمد السوراوي ، صفي الدين بن معدّ بن علي الموسوي ، شمس الدين فخار بن محمد بن فخار الموسوي و... ابن طاوس در نسلهاي بعدي به عنوان صاحب الكرامات معروف شد. او خود از حوادث معجزه آسايي كه برايش رخ داده مواردي را نقل مي كند. و نيز گزارش شده كه با امام زمان (عج ) در تماس مستقيم بوده است . گفته مي شود كه علم به اسم اعظم  به او اعطاء گرديد امّا اجازه اينكه آن را به فرزندانش بياموزد، داده نشد. ابن طاوس به فرزندانش مي گويد كه اسم اعظم  همچون مروايدهاي درخشان در نوشته هاي وي پراكنده بوده و آنان با خواندن مكرّر آنها، مي توانند آن را كشف كنند. تقواي ابن طاوس از بسياري از عبارات تاءليف او مي درخشد... ابن طاوس كفن خود را آماده كرده و به آن خيره مي شد و روز رستاخيز را در پيش چشم خود مجسّم مي كرد. دلمشغولي او به مرگ ، از عبارات مختلف كشف المحجّه  به دست مي آيد. ابن طاوس خود اذعان داشته كه من به اوّل هر ماه آگاهي دارم بدون اينكه به هيچ يك از اسباب آگاهي بدان ، تمسّك نمايم . علامه طباطبايي - صاحب تفسير الميزان - در منهج عرفاني هم به دو نفر از بزرگان اماميّه بسيار اهميّت مي دادند: يكي سيّد علي بن طاوس - رضوان اللّه عليه - و همچنين كتاب معروف ايشان موسوم به اقبال  كه مشحون از اسرار اهل بيت عليهم السّلام است ، اهميّت فوق العاده مي دادند. ديگري سيّد بحرالعلوم ، كه هر دو به تواتر حكايات به محضر مبارك حضرت ولي عصر - ارواحنا له الفداء - شرفياب گرديده اند.عارف فرزانه ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي از ابن طاوس  تعبير به سيّدالمراقبين  فرموده است . و در مورد ديگر مي فرمايد: آن چنان كسي است كه شيخ من قدّس سرّه مي گفت : مانند ابن طاوس در علم مراقبه در اين اُمّت از طبقه رعيّت نيامده است. آيت اللّه شيخ جعفر شوشتري (وفات : 1303 ه‍. ق درباره ابن طاوس ، مي فرمايد: و بدان كه در نقل مراثي ، از آن جناب ، معتبرتري نداريم . در جلالت قدر، مثل ايشان كم است . اهميّت كتاب لُهُوف كتاب لُهُوف  ابن طاوس اختصار و اشتهار را با هم جمع كرده و در نزد علماي برجسته شيعه جايگاه مهمي براي خودش باز كرده است به طوري كه شهيد محراب آيت اللّه سيّد محمد علي قاضي تبريزي مي فرمايد: كتاب لهوف سيّد ابن طاوس - رحمة اللّه عليه -، نقليّاتش بسيار مورد اعتماد است و در ميان كتب مَقاتل كتاب مَقْتَلي به اندازه اعتبار و اعتماد به آن نمي رسد و در اطمينان بر آن كتاب در رديف اول كتب معتبره مقاتل قرار گرفته است  رهبر معظم انقلاب حضرت آيت اللّه خامنه اي - مُدَّ ظِلُّهُ العالي - در خطبه هاي نماز جمعه تهران چندين مرتبه از روي همين كتاب مقتل ابن طاوس ، ذكر مصيبت خوانده است و در نماز جمعه مورخ 18/2/77 مصادف با يازدهم ماه محرم 1419 ه‍ق ، چنين فرمودند: من امروز مي خواهم از روي مقتل ابن طاوس كه كتاب لهوف  است چند جمله ذكر مصيبت كنم و چند صحنه از اين صحنه هاي عظيم را براي شما عزيزان بخوانم ، البته اين مقتلِ بسيار معتبري است . ابن طاوس - كه علي بن طاوس باشد - فقيه ، عارف ، بزرگ ، صدوق ، موثّق ، مورد احترام همه و استاد فقهاي بسيار بزرگي است . خودش اديب و شاعر و شخصيت خيلي برجسته يي است . ايشان اولين مقتلِ بسيار معتبر و موجز را نوشتند. البته قبل از ايشان مقاتل زيادي است . استادشان ابن نما مقتل دارد، شيخ طوسي مقتل دارد، ديگران هم دارند، مقتلهاي زيادي قبل از ايشان نوشته اند؛ امّا وقتي لهوف  آمد، تقريبا همه مقاتل ، تحت الشعاع قرار گرفت . اين مقتلِ بسيار خوبي است ؛ چون عبارات ، بسيار خوب و دقيق و خلاصه انتخاب شده است .  آقاي اءتان گلبرك كه بهترين تحقيق را درباره آثار ابن طاوس به عمل آورده ، مي نويسد: به گفته آقا بزرگ عنوان لهوف  معروفتر از ملهوف  است . احتمالا همين تاءليف است كه شيخ حرّ عاملي در اجازه خود به محمد فاضل المشهدي بحار 110/117 در ميان آثار ابن طاوس ، كه اجازه روايت آنها را به وي داده به آن با عنوان مقتل الحسين  ياد مي كند. لهوف درباره رخدادهايي است كه به حادثه كربلا منتهي شده ، همچنين اصل جنگ و رخدادهاي بعدي آن . بيشتر داستان را يك راوي ناشناخته  نقل مي كند. هدف وي اين بود كه لهوف در عاشورا خوانده شود نك اقبال  اگر كسي بدان دسترسي نداشته باشد، وي پيشنهاد مي كند همان مطالبي كه در اقبال يعني اللّطيف في التّصنيف  آمده خوانده شود. لهوف  يكي از معرفترين تاءليفات ابن طاوس در آمد. چند چاپ از آن وجود دارد و چند بار نيز به فارسي ترجمه شده است نك ذريعه  18/296 ش 188؛ 26/ 201 ش 17 - 1؛ مُشار، مؤ لفين 4/ 416، فهرست 1307 - 1308؛ مق : ارجمند ص 165 سرانجام اين دانشمند متّقي و زاهد و عارف و پرتلاش و كوشا، در روز دوشنبه پنجم ذي القعده سال 664 ه‍. ق در بغداد رحلت كرد و به نوشته حوادث جامعه  جنازه او را پيش از دفن به نجف اشرف نقل دادند. ناگفته نماند كه قبلا كفن خود را تهيه كرد، و در حج بيت اللّه ، لباسِ احرام خود نمود، آن را در كعبه معظّمه در روضات مطهّره حضرت رسالت صلّي اللّه عليه و آله و ائمه بقيع و عراق ، متبرّك نموده و همه روزه نگاهش مي كرد و آن را وسيله شفاعت آن بزرگواران ، قرار داده بوده است .